In de gemeenten Venray en Gennep hebben ze het roer drastisch omgegooid. Niet langer worden de ondergrondse objecten standaard een keer per jaar geïnspecteerd, maar wordt er nadrukkelijk ingezet op risicogestuurd onderhoud. Dat heeft flink wat voordelen. Door het toepassen van assetmanagement worden kosten bespaard en is het aantal storingen in korte tijd al met twintig procent gedaald.
De twee Limburgse gemeenten Venray en Gennep, beiden gelegen aan de rivier de Maas, trekken samen op als het gaat om het onderhoud van het rioleringsstelsel. In totaal gaat het om 881 minigemalen in beide gemeenten; 54 riool-, opjaag- en hemelwatergemalen; 10 regenmeters; 26 losse centrale verdeelkasten; 21 bergbezinkbassins; 2 tunnelgemalen en 1 bergbezinkleiding. Een grote hoeveelheid objecten dus dat jaarlijks dient te worden geïnspecteerd, gereinigd en zo nodig onderhouden. Dat betekent veel manuren en tevens een flinke kostenpost op de jaarlijkse begroting.
Dat het roer om moest, was voor de gemeenten wel duidelijk. Maar de vraag was hoe? Kanters uit Veghel verzorgt er het preventief en correctief onderhoud en had de oplossing. Samen met Pragma stelden ze voor om het in 2016 helemaal anders te gaan doen. De ’assets’ van de gemeenten spelen daarbij een doorslaggevende rol. „We hadden in onze ogen weinig te verliezen. Dus toen Kanters met het voorstel kwam, zijn we akkoord gegaan met deze pilot. Inmiddels kunnen we wel vaststellen dat het vruchten heeft afgeworpen”, vertelt Rien van Engelenburg. Hij is beheerder riolering en water in de gemeente Venray.
De fysieke assets zijn het uitgangspunt om de optimale balans te vinden.
De partijen gingen in 2016 om de tafel om te komen tot het meest effectieve en optimale onderhoudsconcept. „We hebben alle objecten onder de loep genomen. Deze fysieke assets zijn het uitgangspunt om de optimale balans te vinden. Vervolgens hebben we een uitgebreide risico-analyse gemaakt, op basis daarvan wordt het onderhoud vormgegeven”, vertelt Frenk-Jurgen Pistorius van Pragma. Er werden inspecties uitgevoerd in het hele gebied, vervolgens ging men aan de slag met de objecten die op korte termijn aandacht nodig hadden. „Pleisters plakken”, noemt Pistorius het. Instortingen en zwakke plekken in het rioleringsstelsel, de gemalen en pompen in het bijzonder werden direct aangepakt.
Echter alleen op die plekken waar een acute noodzaak was. Vervolgens werd op basis van de risico-analyse een onderhoudsplan opgesteld, waarbij kritisch alle objecten afzonderlijk onder de loep werden genomen. Daarbij werd gekeken naar de ouderdom van de objecten, of er veel storingen plaatsvinden en naar externe factoren. „Dat betekent dus keuzes maken. Waar zijn de risico’s het grootst en wat kan wachten? Die afweging wordt steeds weer opnieuw gemaakt“, aldus Pistorius.
Buitenmannen aan de tafel
Terwijl Pragma zorgt voor de theoretische kracht, neemt Kanters de operationele kant voor zijn rekening. Ook tijdens de evaluatiegesprekken nemen medewerkers van Kanters plaats aan de tafel. „De onderhoudsmedewerkers hebben veel informatie in hun hoofd zitten, dat moesten we proberen op papier te krijgen. Maar deze persoonlijke contacten leveren nog veel meer op. Belangrijke discussies bijvoorbeeld over waar we precies heen willen. Onze monteurs gaan dus ook altijd mee naar de bijeenkomsten”, vertelt Roel Schouten, toen Teamleider S&O bij Kanters. „Voor ons betekent deze vorm van risicogestuurd management een mogelijkheid om zo effectief mogelijk onderhoud te plegen. Voor de gemeenten betekent het zekerheid en de wetenschap dat er niet onnodig veel geld wordt uitgegeven.” De risico’s in kaart brengen is bij deze werkmethode van cruciaal belang, zegt Schouten. „Wat is acceptabel en wat niet? Wat als er een bepaald gemaal stopt? Wat zeggen de monteurs? En wat leert de data ons? Dat zijn allemaal afwegingen die we meenemen in de risico-analyse die we jaarlijks updaten. Daarbij wordt aangegeven wat acceptabel is en of de risico’s laag, middel of hoog zijn. Aan de hand daarvan gaan we gericht te werk.”
Twintig procent minder storingen
De bevindingen en werkzaamheden worden gerapporteerd via de SAM beheerapplicatie. Daarin kunnen de gemeenten Venray en Gennep precies de voortgang zien, zowel wat betreft de huidige conditie van de objectonderdelen, de adviezen van de inspecteurs en eventuele vervangingen van onderdelen. De inspecteurs beoordelen het object en geven waar nodig gericht advies. Dit advies kan variëren van vervanging van het leidingwerk, de pompbesturing of bijvoorbeeld van een buitenkast. „En het werkt”, zegt Rien van Engelenburg. „In onze gemeente werd standaard ieder gemaal één keer per jaar gereinigd, nu alleen als daar behoefte aan is. Dat bespaart natuurlijk veel kosten, maar voorkomt ook storingen door op tijd te reinigen. We zien vooral terug dat risicogestuurd onderhoud veel effect heeft op het aantal storingen. Die zijn met twintig procent afgenomen.”
Lange termijn
De kracht zit hem volgens Frenk-Jurgen Pistorius vooral in het feit dat er niet langer wordt uitgegaan van de standaard richtlijn. Iedere gemeente is anders en de omstandigheden ondergronds kunnen ook enorm verschillen. „Feitelijk is het een op maat gemaakt onderhoudsplan waarin zo’n beetje alle aspecten worden meegewogen. Deze samenwerking heeft
alle partijen veel geleerd. Kanters spreekt de taal van de mensen, wij onderbouwen dat met theoretische kaders op het niveau van de bestuurskamer. Zo rolt er een praktisch, transparant en doelmatig onderhoudsplan uit, dat vooral op lange termijn effectief is en kosten bespaart.” Doordat het beheersplan geen statisch document is, maar regelmatig een update krijgt, is die lange termijn ook gewaarborgd, meent Pistorius. „Je zult hier geen dikke rapporten vinden met plannen. Alles past zonodig op een a4-tje.”
Bron: Vakblad Riolering (PDF)
